Người cao tuổi luôn mong có sức khỏe tốt để sống vui khỏe với con cháu vì thế cần có chế độ dinh dưỡng khoa học để giúp họ đạt được điều đó.
Tuổi cao tuy không đồng nghĩa với bệnh tật nhưng cơ thể sẽ ngày một yếu hơn, thể lực giảm, hoạt động thể lực cũng giảm, tính tình, khẩu vị thay đổi cùng với đó là sự suy giảm của hệ thống miễn dịch, làm tăng nguy cơ mắc một số bệnh mạn tính như tim mạch, huyết áp, tiểu đường…
Các món hầm, súp mềm rất thích hợp với người cao tuổi vì dễ nhai, dễ tiêu hóa, .
Chế độ ăn
Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo, ăn uống cân đối dưỡng chất là nền tảng để duy trì và bảo vệ sức khỏe. Tỷ lệ năng lượng cần cung cấp như sau:
Chất bột đường (glucid): cần 65 – 70% năng lượng có trong gạo, ngô, khoai tươi mới. Người cao tuổi cần hạn chế ăn các loại ngũ cốc được xay sát kỹ, thức ăn tinh chế đã để lâu vì chúng đã bị hao hụt nhiều dưỡng chất thiết yếu và cũng nên hạn chế ăn uống đồ ngọt vì chúng dễ gây tăng nhanh đường huyết.
Chất đạm (protid): khoảng 10 – 15% năng lượng có trong các loại thịt, cá, trứng, sữa, đậu các loại… Người cao tuổi nên ăn đạm có nguồn gốc thực vật trong đậu, vừng, lạc các loại… Hạn chế ăn chất đạm nguồn gốc động vật, vì nó khó hấp thu hơn đạm thực vật.
Chất béo (lipit): khoảng 10 – 15% năng lượng có nguồn gốc thực vật như dầu đậu nành, dầu vừng, dầu ôliu và mỡ cá… Đây là chất béo tốt, không bão hòa. Hạn chế ăn mỡ động vật vì nó chứa nhiều chất béo xấu không có lợi cho tim mạch.
Bên cạnh đó, người cao tuổi nên tăng cường ăn thực phẩm giàu vitamin, khoáng chất, rau củ quả tươi có màu xanh đậm, đỏ đậm, vàng đậm,… vì chức năng ở hệ tiêu hoá lúc này đã kém hơn, khiến các vi chất khó được hấp thu dẫn đến nguy cơ dễ bị thiếu một số vitamin nhóm B, vi chất, đặc biệt là kali và natri là hai dưỡng chất tối quan trọng giúp cân bằng nước và điện giải (điều hòa âm dương), dẫn truyền xung động thần kinh và cơ.
Ưu tiên lựa chọn thức ăn địa phương
Các chuyên gia khuyên rằng nên chọn thực phẩm sẵn có ở địa phương do người cao tuổi đã có thói quen ăn uống phù hợp và thích nghi thực phẩm ở địa phương, không nên cầu kỳ, quan trọng là phải cân đối các dưỡng chất, vitamin và khoáng chất.
Chế biến thức ăn mềm, đa dạng
Khi chế biến thức ăn cho người cao tuổi cần đa dạng, giàu dưỡng chất, nấu chín mềm, dễ nhai, dễ nuốt, dễ tiêu hóa. Có thể ăn các món cháo, súp, canh có nước, nên ăn nhiều cá, hạn chế thịt,… Nói chung, thực đơn cho người cao tuổi nên đa dạng, giàu dinh dưỡng, tránh thừa chất này mà lại thiếu chất khác. Song song với đó, người cao tuổi cũng nên tự loại bỏ những thói quen ăn uống không còn phù hợp tuổi tác và bệnh tật hiện tại, tự xây dựng cho mình những thói quen ăn uống mới, phù hợp và có lợi cho sức khỏe.
Chọn thực phẩm theo bệnh lý
Người già thường dễ mắc một số bệnh mạn tính như huyết áp, tiểu đường, táo bón. Vì vậy nên lựa chọn món ăn theo bệnh lý từng người.
Món ăn giúp ngăn ngừa huyết áp tim mạch: rau cần, mướp đắng. dưa chuột, cà chua, cà tím, ớt xanh, bí đao, khoai, giá đỗ, rau diếp, hành, mộc nhĩ, nấm các loại… Hoa quả tốt nhất là chuối, na, cam, quýt, đu đủ, bưởi, dưa hấu,… Gạo lứt, ngô, đậu, vừng, ngũ cốc còn nguyên vỏ lụa…; tôm, cá nhỏ, cua, thịt nạc và cũng nên giảm mặn, giảm béo, giảm cay, nóng.
Món ăn giúp ngăn ngừa táo bón: nên thường xuyên ăn canh cua canh cá, thịt các loại; rau mùng tơi, mướp, rau lang, đậu bắp; trái cây: đu đủ chín, cam, bưởi,…giúp nhuận tràng.
Món ăn giúp giấc ngủ sâu: chè hạt sen, long nhãn, nấm mèo, hoa thiên lý xào thịt, bí đỏ hầm lạc, hạt sen hầm… đều là món ăn bổ dưỡng, an thần dễ ngủ.
Món ăn giúp ngăn ngừa tiểu đường: mướp đắng xào trứng, mướp đắng nhồi thịt, ốc nhồi bung chuối đậu, bí xanh nấu với thịt vịt, rau muống, rau ngót, canh trai, canh bông atiso,…
Theo tapchiykhoa